"هم وطن ای مهربون، منو از خودت بدون..."

به سایت خبری رستاخیز خوش آمدید

30.11.04

قطعنامه هسته ای و چشم انداز موفقيت آن

قطعنامه هسته ای و چشم انداز موفقيت آن

صادق صباتحليلگر مسائل ايران در بی بی سی سرانجام پس از ماهها مذاکرات پيچيده و نفس گير و تحت فشار های شديد جهانی حکومت ايران پذيرفت که برنامه های هسته ای کشور را حداقل تا موقع جلب اعتماد جهانی به مسالمت آميز بودن اين فعاليت ها تعطيل کند. آژانس بين المللی انرژی اتمی نيز با صدور قطعنامه ای از اين اقدام جمهوری اسلامی استقبال کرد.ن

محمد خاتمی، رييس جمهوری ايران، در نخستين واکنش خود به تصويب اين قطعنامه آن را نشانه شکست برای کسانی دانست که به گفته او می خواستند که ايران برای تصويب تحريم های اقتصادی به شورای امنيت ارجاع شود.ن

او اظهار اميدواری کرد که در آينده پس از مذاکرات با اروپا، ايران به تکنولوژی مسالمت آميز هسته ای دست يابد و آنگاه پيروزی خود را جشن بگيرد.ن

ولی واکنش دولت آمريکا به تصويب قطعنامه هسته ای اين بود که جامعه بين المللی بايد هشيارانه برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی را همچنان زير نظر داشته باشد. سخنگوی کاخ سفيد همچنين تاکيد کرد که در گذشته حکومت ايران بارها قول های خود درباره تعليق فعاليت های هسته ای اش را زير پا گذاشته است.ن

تونی بلر، نخست وزير بريتانيا، نيز در نخستين اظهار نظر خود در باره اين قطعنامه ضمن استقبال ازتعهد ايران به توقف غنی سازی، روی موضوع حساس حقوق بشر و دموکراسی درايران انگشت گذاشت و تاکيد کرد که از خواست مردم ايران برای کسب آزادی پشتيبانی می کند.ن

حال اين پرسش مهم مطرح می شود که امکان موفقيت اين موافقت نامه هسته ای تا چه ميزان است؟
آنچه مسلم است موافقت نامه حاصل شده صرفا برای کوتاه مدت و به طور موقت تنظيم شده و يک پيمان نهايی برای حل موضوع فعاليت های هسته ای جمهوری اسلامی محسوب نمی شود.ن

اجرای همين موافقتنامه موقت نيز به شروط ديگری منوط شده که اگر هريک از آنها اجرا نشود توافقنامه فرو می ريزد.ن

از سوی ديگر مقامات ايران هيچگاه اين موافقتنامه را از روی ميل و با علاقه امضا نکردند؛ بلکه آنها مجبور شدند که تحت فشارهای شديد جهانی با اکراه به خواسته ای غرب تن دهند و ظاهرا برای حفظ حکومت اسلامی موقتا از مواضع خود عقب نشينی کنند.ن

بنابراين رهبران ايران هرگاه احساس کنند که از فشار های جهانی کاسته شده در آن صورت ممکن است که تعهدات خود را زير پا بگذارند و بار ديگر فعاليت های هسته ای را از سر گيرند.ن

اروپايی ها نيز برای اينکه حکومت ايران را تشويق کنند که از غنی سازی اورانيوم فعلا دست بردارد قول هايی به مقامات جمهوری اسلامی داده اند که برای تحقق آنها ممکن است در عمل با مشکل مواجه شوند.ن

برای نمونه اروپا قول داده است که از تقاضای ايران برای پيوستن به سازمان تجارت جهانی حمايت کند. شايد اين موضوع اولين آزمايش برای سنجش موفقيت اين موافقت نامه باشد.ن

ولی اگر آمريکا همچنان با عضويت ايران مخالفت کند، پاسخ اروپايی ها و واکنش مقامات ايران چه خواهد بود.ن

ترديدی وجود ندارد که برای تضمين موفقيت درازمدت موافقتنامه هسته ای ايران با اروپا حمايت آمريکا از آن ضروری است. ولی اگر آمريکا همچنان جمهوری اسلامی را بخشی از "محور شرارت" بداند و کسانی در دولت بوش تغيير رژيم ايران را مد نظر داشته باشند در آن صورت انتظار نمی رود که جمهوری اسلامی بتواند نفس راحتی بکشد.ن

نکته ديگری که آينده اين موافقتنامه را می تواند به خطر اندازد ماهيت خود نظام جمهوری اسلامی است.ن

اروپا به عنوان بخشی از امتيازت خود به رهبران جمهوری اسلامی برای تشويق آنها به عقب نشينی در موضوع هسته ای عنوان کرد که گفتگوهايی را با ايران شروع خواهد کرد تا يک موافقتنامه همکاری و بازرگانی بين دو طرف امضا شود.ن

ولی از نظر اروپا بخش مهمی از امضای چنين پيمانی با هر کشوری رعايت حقوق بشر در آن کشور است.ن

بسياری از فعالان حقوق بشر ابراز نگرانی کرده اند که موفقيت اروپا در قبولاندن خواسته های اش به جمهوری اسلامی در زمينه هسته ای و همچنين چشم انداز گسترش منافع اقتصادی در ايران ممکن است باعث شود که موضوع حقوق بشر در کشوربه فراموشی سپرده شود.ن

و لی صاحب نظران معتقدند که بعيد است تا زمانی که از ديدگاه افکار عمومی جهان در ايران يک نظام سياسی باصطلاح نرمال بر سرکار نيايد و در کشور انتخابات آزاد و عادلانه برگزار نشود و حقوق بشر و به خصوص آزادی بيان رعايت نشود کشور های اروپايی بتوانند به راحتی روابط حسنه با حکومت ايران برقرار کنند.ن

تاکيد نخست وزير بريتانيا در به اهميت دموکراسی و حقوق بشر در ايران و پشتيبانی او از تلاش مردم ايران برای کسب آزادی بيشتر و اعتراض هفته گذشته اتحاديه اروپا به بازداشت های اخير روزنامه نگاران در ايران نشان می دهد تازمانی که دموکراسی در ايران ايجاد نشود نمی توان انتظار داشت که غرب بتواند روابط حسنه دراز مدت با جمهوری اسلامی برقرار کند.ن

نکته ديگری که اين موافقت نامه هسته ای را می تواند به خطر اندازد واکنش های داخلی به آن است.ن

رهبران ايران تلاش بسياری به عمل می آورند تا اين موافقت نامه را يک پيروزی برای جمهوری اسلامی جلوه دهند. ولی هر چه که زمان بگذرد بيشتر معلوم خواهد شد که حکومت ايران در زمينه هسته ای امتيازهای بزرگی داده است و برنامه های هسته ای کشور، حال به صورت داوطلبانه و يا غيره، برای مدت نا محدودی تعطيل خواهد شد.ن

مخالفان اين موافقت نامه، از نيروهای تندرو حزب اللهی گرفته تا ملی گراهای سکولار، ممکن است حکومت را سرزنش کنند که به منافع کشور آسيب وارد کرده است.ن

بعضی از روزنامه های تندرو از موافقت نامه پاريس به عنوان يک قراداد "ظالمانه" ويا "ذلت بار" نام می برند. از اين رو بعضی از محافل تند رو در نهادهای نظامی ممکن است که حال بيشتر در صدد برآيند تا ساختن بمب اتمی را در دستور کار خود قرار دهند.ن

نيروهای اپوزيسيون نيز ممکن است برای تحت فشار قرار دادن حکومت و با توجه به عدم استقبال عمومی مردم ايران از اين موافقت نامه حال روی اين موضوع تکيه کنند که روحانيون حاکم بر ايران برای حفظ حکومت خود منافع ملی ايران را به خارجی ها فروخته اند.ن

بنابراين در حالی که هم اتحاديه اروپا و هم رهبران ايران از توافقنامه هسته ای خوشحال به نظر می رسند، ماه های آينده نشان خواهد داد که ميزان موفقيت آن تا چه حد خواهد بود.ت

Rastaxiz - Iran and World News

Afshin Irani || 08:52